UKAY 2013, 5. Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi,
29.05-01.06. 2013, Kocaeli
Katı atık depolama alanlarından kaynaklanan depo gazı, katı atığın içerisindeki organik bileşenlerin anaerobik ortamda ayrışması sonucu oluşan doğal bir yan üründür. Bileşiminde metan, karbondioksit gazı ve azot bileşikleri, organik kükürt, oksijen, su buharı gibi az miktarda organik bileşikler ile inorganik bileşikler bulunmaktadır. Depo gazı içerisindeki metan gazının, karbondioksit gazına oranla 21 kat daha fazla zararlı etki göstererek sera gazı etkisine neden olduğu, hava içinde %5-15 arasındaki orana ulaşınca patlamalara sebep olduğu, sonrasında yangın riskini artırdığı çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir. Çevre için bir tehdit unsuru olan depo gazı, kontrol edilip uygun bir şekilde yönetildiği zaman değerli bir yenilenebilir enerji kaynağı olarak karşımıza çıkabilmektedir. Depo gazının içinde bulunan metan gazı, enerji üretim tesisinin tasarımına ve verimliliğine bağlı olarak % 30-40 oranları arasında tutulabilmekte ve su ile karbondioksit formuna dönüştürülebilmektedir. Gazın toplanmasında çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. Tercih edilen en yaygın yöntem, katı atığın içinde düşey kuyular açılarak gazın yatay borularla vakum sistemlerine aktarılmasıdır. Yaşayan ve derin olan depolama alanlarında daha etkili olduğu bilinen diğer bir yöntem ise depolama alanı içerisinde yatay kanalların açıldığı borulama sistemlerinin kullanılmasıdır. Bazı sistemlerde ise hem yatay hem de düşey toplayıcılar kullanılmaktadır. Bu şekilde sahadan toplanan gaz, safsızlıklardan arındırıldıktan sonra kompresörler ile sıkıştırılmakta, yanma odasında içten yanmalı motorlarda yakılmakta ve türbinlerde elde edilen mekanik enerji jeneratörler yardımıyla elektrik enerjisine çevrilmektedir. Bu çalışma kapsamında, Bursa Kent Katı Atık Düzenli Depolama Alanı’nda bulunan Metan Gazından Enerji Üretim Tesisi’nin kuruluş aşamaları, izlenen parametreler (günlük olarak takip edilerek kayıt altına alınan metan, karbondioksit, oksijen gazları miktarları) ve üretilen elektrik enerjisinin verimliliği ele alınmaktadır.