UKAY 2013, 5. Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi,
29.05-01.06. 2013, Kocaeli
Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki katı atık geri kazanımının mevcut durumunu ve gelişme eğilimini ortaya koymaktır. “Atık Geri Kazanımı” kavramı mevzuatımıza ilk kez 1991 tarihli Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 7. ve 9. Maddeleriyle girmiştir. İlgili maddeler, geri kazanılabilir atıkların kaynağında ayrıştırılmasını ve değerli atıkların tekrar ekonomiye kazandırılmasını öngörmektedir. Yönetmelikte yapılan revizyonlarla geri dönüşüm, geri kazanım, enerji geri dönüşümü ve organik geri dönüşüm kavramlarının da mevzuatımızda daha net bir şekilde tanımlandığı görülmektedir. Ülkemizin geri dönüşüm tarihinde ilk olarak plastik, cam, kağıt, tahta ve metal atıkların geri dönüşümünün yapıldığı uygulamalardan görülmektedir. Son yıllarda, ülkemizde geri dönüşümü yapılan atık türlerinde artış olduğu ve bununla birlikte spesifik atık türlerinin geri dönüşümüne/geri kazanımına yönelik yönetmeliklerin çıkarıldığı göze çarpmaktadır. Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği, Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Yönetmeliği, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği, Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği bu yönetmeliklerden bazılarıdır. Yönetmelik sayılarındaki artışa paralel olarak atık geri dönüşümü / geri kazanımı yapmak isteyen firmaların sayısının da artmış olduğu görülmektedir. Geri kazanım/geri dönüşüm faaliyeti gerçekleştirmek isteyen firmalar Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğe göre lisans almak durumundadırlar. Lisanslı firmalar üzerinden ülkemizdeki geri dönüşüm faaliyetlerinin coğrafik dağılımını, hangi atıkların ağırlıklı olarak geri dönüşümünün yapıldığını ve gelişme eğilimini belirlemek mümkün olmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’deki geri dönüşüm firmalarının illere göre dağılımı ve geri dönüşümü yapılan atık türleri ele alınmakta, ilgili konularda lisans ve geçici faaliyet belgesi bulunduran işletmelerle ilgili istatistiki bilgi verilmektedir.